Yenidoğan sarılığı, bir bebeğin hayatının ilk iki haftasında yaygın olarak görülen bir hastalıktır ve genellikle zararsızdır, ancak hastanede tedavi gerektiren ciddi bir nedenden de kaynaklanabilmektedir. Yenidoğan sarılığı, bebeğin yaşamının ilk 24 saatinde görülürse veya 2 haftalıkken kaybolmazsa yenidoğan sarılığının ciddi bir nedeni olma olasılığı daha yüksektir.
Sarılıklı tüm bebekler bir ebe veya doktor tarafından görülmelidir. Bebeğinizin herhangi bir tedaviye ihtiyacı olmayabilir ya da sarılık tedavisi için fototerapi gerekebilir. Sarılık için daha ciddi bir neden varsa başka testler ve tedaviler de gerekebilir.
Yenidoğan Bebeklerde Sarılığa Ne Sebep Olur?
Yenidoğan bebeklerde, yetişkinlerden daha fazla kırmızı kan hücresi bulunur ve kırmızı kan hücreleri uzun süre dayanmaz. Kırmızı kan hücreleri parçalandığında bilirubin adı verilen bir maddeye dönüşür. Bilirubin, karaciğerin tüm bilirubinleri parçalayamayacağı kadar hızlı yapılır.Bu nedenle bilirubin seviyesi artar. Sarılığa neden olan etken, artan bilirubin seviyesidir.
Birkaç hafta içinde parçalanan kırmızı hücrelerin sayısı azalır. Karaciğer ayrıca bilirubini daha hızlı parçalayabilir. Bu nedenle çoğu bebek için sarılık, 2 haftalık olduklarında kaybolur.
Yenidoğan bebeklerde sarılık zararsızdır ve fizyolojik sarılık olarak adlandırılır. Bu tür sarılık, genellikle ilk olarak yaşamın 2. ve 4. günleri arasında görülürken, 7. günde zirveye ulaşır ve ardından 14. günde azalarak kaybolur.
Sarılık ayrıca ciddi bir sorundan da kaynaklanabilir. Aşağıdaki durumlarda ciddi bir neden olma olasılığı daha yüksektir:
• Hayatın ilk günü
• Şiddetli bilirubin seviyesi
• Huzursuz ve iyi beslenmeyen bebek
Doğumdan iki hafta sonra hala sarılık görülebilir ya dabebeğiniz soluk bir şekilde dışkılar. Bu duruma bir karaciğer problemi neden olabilir.
Yenidoğan Bebeğiniz Sarılık Olursa Ne Yapmalısınız?
Yenidoğan bebeğiniz sarılık geliştirirse, tavsiye için ebeniz veya aile doktorunuzla görüşmeniz gerekir. Sarılık genellikle ciddi bir sorun değildir, ancak bebeğinizin herhangi bir tedaviye ihtiyacı olup olmadığını kontrol ettirmek oldukça önemlidir. Bebeğiniz, genellikle doğumdan sonraki 72 saat içinde bir ebe tarafından rutin olarak sarılık açısından kontrol edilecektir.
Bebeğiniz yaşamın ilk 24 saatinde sarılık olursa veya yaşamın 14 gününde hala sarılık varsa hemen bir doktorla iletişime geçin. Ayrıca bebeğiniz sarılık olduğu kadar herhangi bir şekilde rahatsızsa da derhal bir doktor ile iletişim kurun.
Yenidoğan Sarılığı için Hangi Testler Gereklidir?
Bilirubin seviyesi genellikle bebeğinizin cildine yerleştirilen özel bir ölçüm cihazı ile ölçülebilir. Bu test, 35 hafta veya daha uzun sürede doğan bebekler için ve yenidoğan bebek 24 saatten büyükse kullanılabilir. Aksi takdirde bilirubin düzeyini ölçmek için kan testi yapılması gerekmektedir.
Kendisi de iyi olmayan, ilk 24 saat içinde sarılık olan veya uzun süreli sarılık yaşayan bebekler için başka testler gereklidir. Bu surumdaki yenidoğan bebekler, hemen bir doktor tarafından görülmelidir. Doktorunuz bebeğinizi daha ileri testler için hastaneye sevk edecektir. Bu diğer testler, daha fazla kan testi, herhangi bir enfeksiyon testi ve bebeğinizin karaciğerinin ultrason taramasını içerebilir.
Yenidoğan Sarılığının Tedavisi
Bebeğinizin sıvı alımını artırmak oldukça önemlidir. Yenidoğan sarılığının enfeksiyon gibi herhangi bir nedeni için de tedaviye ihtiyaç duyulacaktır.
Fototerapi
Işık tedavisi olarak da bilinen fototerapi, bilirubin miktarını azaltmaya yardımcı olmak ve böylece sarılığı tedavi etmek için ışığı kullanır. Yenidoğan bebeğinizin cildi ve kanı ışık dalgalarını emer. Işık dalgaları,bilirubini zararsız maddelere dönüştürür. Fototerapi güvenli ve etkilidir. Bilirubin seviyesi çok yükseldiğinde kullanılır ve genellikle bir yenidoğanda sarılık için ana tedavi yöntemidir.
Bilirubin seviyesinin tedaviye ihtiyaç duyacak kadar yüksek olup olmadığını görmek için bir tablo kullanılır. Prematüre bebeklerde olduğu gibi bazı bebeklerde fototerapi doğumdan hemen sonra veya ilk 24 saat içinde sarılık başladığında başlayabilir.
Fototerapi alan yenidoğanlar, mümkün olduğunca ışığa maruz kalan cilde ihtiyacı vardır. Bebeğinizin gözlerini korumak için göz pedlerine ihtiyacı olacaktır. Bunun dışında fototerapi, oldukça güvenli bir yöntemdir.
Fototerapinin temel sorunu, bebeğinizin ışıkların altında kalması gerektiği ve bebeğinizi kucağınıza alma şansınızın azalmasıdır. Fototerapinin kısa bir süre için durdurulabileceği zamanlar vardır. O halde bebeğinizi kucağınıza almak için her fırsatı değerlendirmek çok önemlidir.
Yenidoğan bebeğiniz fototerapi ile tedavi edilirse, daha fazla sıvı tüketmesi gerekecektir. Bebeğinizin ayrıca damardan damara (intravenöz sıvılar) sıvı alması gerekebilir. Fototerapi, ayrıca bebeğinizin ishal olmasına da neden olabilir.
Değişim Transfüzyonu
Bilirubin seviyesi çok yükselirse, kan değişimine ihtiyaç duyulabilir. Bu tedavi,bilirubin seviyesini daha hızlı düşürmek için bebeğinizin kanının bir kısmının kan transfüzyonu ile değiştirilmesini içerir.
Sarılığın altında yatan herhangi bir neden için başka tedavilere ihtiyaç duyulabilir.
Kaynak: Aksiyon